Voorzitter,

De titel van het coalitieakkoord ‘recht zo die gaat’ onderstreept de halsstarrigheid en koppigheid van dit college. Terwijl uw roercommando suggereert dat de huidige koers kan worden voorgezet roepen uw inwoners ‘Alle hens aan dek!’

De automatische piloot is van waarde bij een stabiele koers en een rustige zee –maar in een dynamische samenleving heeft men vooral baat bij alert, verbonden en wendbaar blijven: vroegtijdig bijsturen om problemen te omzeilen.

Het  IPCC rapport van de Verenigde Naties en het recent verschenen ‘Het klimaatboek’ geven onomstotelijk weer dat de problemen op het gebied van klimaat, energie en duurzaamheid snel aangepakt moeten worden. De energietransitie komt te laat en verloopt te traag. We moeten hierin het tempo stevig opdrijven.

Het college spreekt over een ‘energietransitie met realiteitszin’,  maar de realiteit vraagt om een veel actievere houding dan enkel het broodnodige doen. Uitvoering van de regionale- en lokale energiestrategieën lijken nagenoeg verdwenen uit de begroting, en het college waant zich in een soort bestuurlijk luilekkerland. Waar niet gewerkt hoeft te worden; de autopiloot kan worden ingeschakeld; en alles zomaar komt aanwaaien. In afwachting of het bedrijfsleven iets oppakt of anders het Rijk of misschien als we de problemen niet benoemen, dan verdwijnen ze vanzelf? Bij deze helpen wij het college graag uit die droom. Van uitstel komt dit keer geen afstel. Met het uitstellen van de energietransitie werpt dit college problemen in de schoot van de volgende generatie en volgende colleges.

Voorzitter, De hoge energieprijzen en de inflatie brengt een grote groep inwoners in financiële problemen. De passieve houding van het college toont hoe weinig gemotiveerd zij is om deze problemen echt aan te pakken. Zij bewaakt liever de goed gevulde reserves dan dat zij deze inwoners bijstaat. Terwijl het afschaffen van de hondenbelasting en het verlagen van de OZB -lastenverlichtingen zijn voor een beperkte groep, blijven veel inwoners die juist verlichting nodig hebben in het donker staan.

Voorzitter,

De grote uitdagingen van vandaag kunnen het meest effectief en efficiënt worden aangepakt als ze op grote schaal - gemeentebreed –– worden aangegaan. Wij roepen het college daarom dringend op om pro-actiever te worden!

Bijvoorbeeld op het gebied van de energietransitie en verduurzaming. Wees creatief, zoek naar mogelijkheden, doe pilots. Zet de energietransitie naar de eigen hand en wensen, in plaats van af te wachten en af te houden. Het is de kans op betaalbare energie voor onze inwoners! Het is zonde dat zelfs grote daken (zoals die van de nieuwe Schelft) deels onbenut blijven.

Investeer in duurzame gemeentelijke gebouwen – een inkoppertje, zeker met de stijgende energieprijzen; hiertoe zullen we een motie indienen . Investeer ook in klimaat adaptieve groenen wijken. Laat meteen energieneutraal bouwen; en help ook de huurcorporaties te investeren in de verduurzaming van huurwoningen. Mensen met een huurwoning betalen vaak wel de energierekening, maar zijn voor verduurzaming afhankelijk van de verhuurder of de corporatie. Ook hiertoe dienen wij een motie in.

Investeer versnelt in led verlichting; Help ondernemers investeren in het verduurzamen van hun panden, stel ook voor hen krediet beschikbaar– werk samen. Maar handhaaf ook waar geen wil of beweging is, waar de plichten niet worden nagekomen. Zeker bij bedrijven.

Of het nu gaat om stikstof, gewasbeschermingsmiddelen, arbeidsomstandigheden of duurzaamheid. Het moet voor ons niet draaien om hun winst, maar om de winst voor de samenleving, de omgeving; voor het algemeen belang.

Voorzitter, de passieve houding en het afschuiven van verantwoordelijkheid zien we ook op andere punten. Budgetplafonds bij zorgaanbieders zijn geld gestuurd en niet vraaggericht. De nadruk zou op de opbrengst moeten liggen en niet bij een dichte deur bij de toegang tot de hulp.  Hoe eerder de dreiging binnen de ontwikkeling van de jeugdige is opgeheven des te minder druk op de GGZ op langere termijn.

Het gevolg van jarenlang afwachten is ook te zien aan het leerlingenvervoer. Het lukt de gemeente maar niet om de meest kwetsbare kinderen onder haar hoede te nemen. Ze laat dit over aan bedrijven met een grote drang naar winst. Hoewel de problemen bekend zijn, is er geen geld gereserveerd voor noodoplossingen; dat zijn de politieke keuzes van dit college.

De actieve houding en politieke wil ontbreekt, ook bij het aanpakken van de woningnood. Voorzitter, huisvesten is een werkwoord! Het vraagt naast een voortdurende stroom aan geld, middelen en beleid, vooral om politieke wil. Het gebrek aan die wil is de reden waarom onze woningzoekenden buiten staan. De gemeente zou leiding moeten nemen; met beide coöperaties inhoudelijk in overleg moeten blijven over de spelregels rondom de ontwikkeling van nieuwe woningen; Zodat de coöperaties kunnen doen wat ze hebben beloofd: sociale, en tegenwoordig ook middendure, huurwoningen bouwen. Zet op gemeentegrond waar (tijdelijk) nog niet gebouwd kan worden, tijdelijke woningen neer voor zowel voor buitenlandse werkers, spoedzoekers, maar ook tiny houses. Er zijn plannen genoeg. Benoem perspectief, voorwaarden en maak vaart.

Voorzitter,

het college belooft bomen te planten en deze in leven te houden. Een lange-termijn visie! GroenLinks juicht deze ambitie toe en kijkt reikhalzend uit naar de nieuwe bomen en naar het nieuwe bomen beheer; en wat ons betreft ook een bomen beleidsplan.

Je moet per slot van rekening de boom buigen als hij jong is: vroegtijdig bijsturen!